کشیدگی عضله ساق یکی از رایج ترین آسیبهای ورزشی می باشد. در این آسیب دیدگی معمولا عضله ساق فراتر از حد مقاومت آن کشیده می شود, که در نتیجه دچار پارگی بافت عضله می شود. کشیدگی عضله ساق اشاره به پارگی آن دارد که براساس شدت آن به سه درجه زیر تقسیم می شود:

·         درجه یک که در آن تعدای از فیبرهای عضلانی پاره می شود

·         درجه دو که در آن تعداد فیبرهای عضلانی بیشتری پاره می شود

·         درجه سه که شامل پارگی کامل عضله می باشد.

گروه عضله های ساق متشکل از سه عضله گاسترو (Gastrocnemius) , سولئوس (Soleus) و پلانتاریس (Plantaris) می باشد که در پشت بخش پایینی پا قرار دارد. وظیفه عضلات ساق پا کشیدن پاشنه پا در حین فرآیند جدا شدن از زمین در زمان دویدن و راه رفتن می باشد.

علائم و نشانه های کشیدگی عضله ساق

در آسیب نوع گرید یک, علائم تا زمانیکه میزان فعالیت بالا نرود ممکن است خود را نشان ندهد. در این حالت ممکن است مقداری حس گرفتگی عضله یا سفتی ران و مقدار کمی احساس درد در زمان کشیدگی یا انقباض وجود داشته باشد.

در گرید دو درد بیشتری وجود دارد که از نوع گرید یک بیشتر می باشد. این درد نیز با انقباض و کشیدگی عضله نیز وجود دارد. این گرید معمولا به تماس حساسیت دارد.

آسیب گرید سه یک جراحت جدی می باشد که در آن یک درد سوزنی در فرد آسیب دیده وجود دارد و بیمار قادر به راه رفتن بدون درد نمی باشد. در این حالت عضله دچار پارگی کامل شده و ممکن است یک توده بافت عضلانی در محل پارگی وجود داشته باشد. در آسیب گرید دو و سه بعد از چند روز یک کبودی بزرگ در زیر محل جراحت ایجاد می شود که به دلیل خونریزی درون بافت ها می باشد.

درمان کشیدگی عضله ساق

عقلانی ترین اقدام استراحت می باشد که متاسفانه بعضی اوقات توسط ورزشکار مورد بی توجهی قرار می گیرد. این کار عاقلانه نمی باشد زیراکه تبدیل آسیب درجه یک به دو و حتی سه خیلی سریع اتفاق می افتد. به عنوان یک قانون کلی, در آسیب گرید یک, فعالیت ورزشی نباید بمدت سه هفته صورت پذیرد, در گرید دو این مدت بین چهار تا شش هفته می باشد. در حالت پارگی کامل (گرید سه) بعد از اینکه عضله ساق مورد عمل جراحی قرار گرفت فرآیند توانبخشی باید به مدت سه ماه صورت بگیرد.

اقدام فوری آسیب عضله ساق استفاده از پروتکل rice که شامل استراحت, کیسه های یخی, فشار و بالابری می باشد. این فعالیت به این منظور می باشد تا خونریزی بین بافتهای عضله کاهش یابد. . عضله ساق باید در یک موقعیت سر بالا مورد استراحت قرار بگیرد و از کیسه های یخی برای مدت بیست دقیقه در هر دو ساعت بمنظور کاهش خونریزی بافت درونی و ورم استفاده شود. از باندهای فشاری نیز بعنوان محدود کردن خونریزی و ورم در بافت استفاده می شود. استفاده از داروهای ضد ورم مانند ژل های موضعی ضد ورم تجویز شده توسط پزشک جهت تسکین درد مفید می باشد.

بعد از مراحل ابتدایی استراحت, فرآیند توانبخشی بیشتری می تواند صورت بگیرد. تمرینهای بدنسازی ملایم با استفاده از کش های بدنسازی  و حرکات کششی از آنجائیکه کمک به همتراز کردن بافت اسکار در حین فرایند ترمیم می کند از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. با همترازی صحیح بافتهای اسکار در خط نرمال تنش, مقاومت کششی عضله ساق افزایش میابد.

در ابتدا, مقاومت ملایم توسط درمانگر ایجاد می شود, اما با قوی شدن عضله از کش های بدنسازی جهت این کار استفاده می شود. تعداد ست و تکرار رفته رفته افزایش میابد و نهایتا تمرینهای استقامتی هسته ای می تواند آغاز شود.

تمرینهای استقامتی هسته ای و پایداری باعث افزایش عملکرد عضله در طول تنه و لگن می شود که این امر احتمال آسیب عضله ساق را کاهش می دهد. تمرینهای استقامتی هسته ای روی یک کفپوش و با استفاده از توپهای جیم بال و باندهای استقامتی ایده آل می باشد. زمانیکه استقامت هسته و استقامت عضلات ساق بهبود یافت, برگشت به فعالیت های نرمال امکان پذیر می باشد. در گرید یک بعد از 7 تا 9 روز می توان فعالیت های پرشی را آغاز نمود و دو سرعت نیز بعد از سه هفته می تواند آغاز شود. بعضی از افراد استفاده از ساپورت ساق برای اطمینان بیشتر در زمان توانبخشی استفاده می کنند.

پیشگیری از کشیدگی عضله ساق

استفاده از توصیه های زیر جهت کاهش احتمال آسیب دیدگی عضله ساق می تواند مفید باشد:

·         گرم کردن: قبل از آغاز مسابقه یا تمرین, گرم کردن عضله باعث کاهش احتمال آسیب کشیدگی عضله می شود, زیرا که افزایش درجه حرارت بدن میزان کشش عضله را افزایش می دهد. مدت زمان مناسب برای گرم کردن بدن حداقل بیست دقیقه می باشد و بهتر است فعالیت آرام آرام آغاز شود. استفاده از ساپورتهای ساق جهت نگهداری درجه حرارت عضلات مناسب می باشد و این اطمینان را می دهد که حتی در دماهای پایین نیز عضلات دمای خود را حفظ کنند.

·         انجام فعالیت های ریکاوری بعد از هر جلسه تمرینی و مسابقه باعث فرآیند سر کردن مناسب می شود. این امر باعث می شود تا عضلات از مواد زائد خالی شوند. انجام حرکات کششی بهترین کار برای این امر می باشد.

·         حفظ استقامت و انعطاف پذیری عضله باعث جلوگیری از کشیدگی عضله می شود. افزایش استقامت عضلات به ورزشکار این اجازه را می دهد تا فعالیت های ورزشی را با کنترل بیشتری انجام دهد. سفتی عضلات با تنش بر روی عضلات همراه می باشد. استفاده از حرکات کششی برای این منظور بسیار مفید می باشد.

 

·         رژیم غذایی مناسب نیز در آسیب عضلات تاثیر گذار می باشد. اگر ورزشکار در 48 ساعت گذشته از کربوهیدرات زیاد استفاده کند لذا منبع تغذیه مناسب برای انرژی لازم برای انقباض عضلات موجود می باشد. در صورت تغذیه ناکافی فرد دچار خستگی زود و در نتیجه افزایش احتمال آسیب دیدگی می شود.