مصدومیت زانوی پرشکار یک اصطلاح عامیانه برای التهاب تاندون کشکک زانو می باشد. معمولا درد زانو بصورت تدریجی در فعالیتهایی که دویدن, پرش و فرود زیادی وجود دارد, بر اثر فشار زیاد بر روی تاندون کشکک به گونه ای که آسیب های میکروسکوپیک در بافتهایی که تاندون را شکل می دهند گسترش یافته, بوجود می آید.

معمولا آسیب تندینوپاثی کشکک (Patella Tendinopathy) از طریق انحطاط تاندون (جراحتهای درحد میکرومتر) ایجاد می شود در حالیکه التهاب کشکک زانو (Patella Tendonitis) از طریق التهاب تاندون کشکک ایجاد می شود که مورد دوم خیلی کم اتفاق می افتد.

تاندون کشکک زانو دقیقا در زیر کشکک زانو واقع شده و عرض آن به اندازه دو بند انگشت می باشد. محل تاندون کشکک زانو در واقع محل همگرایی عضله چهار سر ران بوده بطوریکه در این نقطه همگرا شده و به استخوان ساق پا متصل می شوند. وظیفه تاندون کشکک انتقال نیرو عضله چهار سر ران , بعنوان مثال انقباض آن که موجب راست شدن زانو می شود, می باشد. عضله چهار سر ران در بسیاری از فعالیتهای ورزشی مخصوصا فوتبال یک عضله پر کار می باشد.

علل بروز درد زانو

ملاحظات ایمنی پیش از ورزش برای درد زانو

در زمان پرش و  فرود فشار زیادی به تاندون کشکک زانو وارد می شود. در زمان پرش ورزشکار مانند یک فنر انفجاری به هوا بر می خیزد که این امر باعث انقباض شدید عضله چهار سر ران می شود که در پی آن زانو به حالت کشیده در می آید.  در این زمان عضله چهار سر ران بهمراه عضله ساق پا (Calf Muscle) باعث نگهداری ورزشکار بر روی هوا می شود. در زمان فرود عضله چهار سر ران باعث کنترل فرود از طریق خم شدگی کم زانو می شود.

حال اگر این عمل ( پرش و فرود)  برای مدت زمان زیادی اتفاق بیفتد تنش وارد بر تاندون کشکک بیش از حد زیاد می شود که این امر باعث آسیب میکروسکوپیک بافتهای تشکیل دهنده تاندون می شود. اصطلاح پزشکی این پدیده تندینوپسی کشکک (Patella Tendinopathy) می باشد. در ابتدا ممکن است که آسیب دیدگی خیلی کوچک باشد بطوری که مشکلی برای ورزشکار ایجاد نکند اما استفاده بیش از حد از آن در پرش باعث بدتر شدن این آسیب دیدگی می شود.

تندینوپسی کشکک (Patella Tendinopathy) معمولا به انحطاط تاندون کشکک زانو گفته می شود. این انحطاط بصورت تفکیک تاندون می باشد که به شکل یک ضایعه کانونی (Focal lesion) در تاندون بدون اثر تورمی می باشد. منظور از انحطاط این است که تاندون دیگر استقامت کششی معمول را ندارد و باعث خرابی یا پارگی بیشتر تاندون کشکک در صورت ادامه فعالیت ورزشی پر فشار می شود. به غیر از فعالیت ورزشی این پدیده با افزایش سن نیز رخ می دهد به این ترتیب که توانایی بدن برای بازسازی تاندون با افزایش سن کاهش میابد.

علائم و نشانه های مصدومیت زانوی پرشکار

تندینوپسی کشکک معمولا به صورت تدریجی بوجود می آید. در اینگونه از آسیب دیدگی در تاندون  احساس درد می شود که با افزایش فعالیت بدتر نیز می شود. منطقه مورد انحطاط نسبت به تماس نیز حساس می باشد و معمولا در ابتدای صبح این تاندون خیلی سفت می باشد. همچنین در مقایسه با تاندون سالم این تاندون کمی ضخیم تر می باشد.

درمان مصدومیت زانوی پرشکار

اینگونه از آسیب دیدگیها معمولا با ورم همراه نمی باشد لذا استفاده از داروهای ضد ورم (NSAIDs) مناسب نمی باشد. همچنین این داروها می توانند اثر معکوس داشته باشند و فرآیند  ترمیم تاندون را با کندی مواجه کند. استفاده ا ز کیسه های یخی برای مدت 20 دقیقه در هر دو ساعت بمنظور جلوگیری از خونریزی داخلی می تواند مفید باشد.

تشخیص به موقع توسط پزشک خیلی می تواند در درمان تاندون کشکک موثر باشد. در بعضی موارد جزئی تندینوپسی کشکک استفاده از زانو بندهای نواری که در زیر زانو بسته می شوند می تواند موثر واقع شود زیرا فشاری که این نوار به تاندون وارد می کند مانع از انتقال نیروی زیاد به تاندون می شود که این امر باعث کاهش کشش روی تاندون کشکک شده و در نتیجه در کاهش علائم می تواند مفید باشد.

کلیدی ترین روش در بازسازی تندینوپسی کشکک این است که از اعمال نیروی زیاد به تاندون جلوگیری شود که این امر ممکن است عدم انجام فعالیت ورزشی بمدت 3 ماه باشد. به این دلیل  که بافتهای کلاژن که بدن در جهت بازسازی تاندون ایجاد می کند سه ماه طول می کشد تا تولید و به بلوغ برسند که البته این امر با بالا بردن درجه حرارت تاندون و افزایش فعالیت متابولیک تسریع شود.

در حین فرآیند ترمیم تاندون یک فیزیوتراپ ممکن است با فشار کم بافتهای نرم را بمنظور بازیابی استقامت کششی به حرکت در آورد. در حین فرآیند ترمیم هرگونه عمل دویدن, پریدن و فرآیندهای پربرخورد باید اجتناب شود. راه رفتن در استخر با استفاده از تجهیزات مناسب یک روش عالی در حین فرآیند ترمیم می باشد.

همچنین تحقیقات نشان داده اند که تمرینهای خارج از مرکز عضله ای در فرایند ریکاوری تاندون خیلی مفید می باشد. در واقع فرآیند کار خارج از مرکز عضله ای (Eccentric muscle work) اشاره به عضلاتی دارد که حین انقباض کشیده می شوند  مانند پریدن و فرود آمدن. حداکثر کشش در ماهیچه در حین انقباض خارج از مرکز ایجاد می شود که این امر موجب قویتر شدن تاندون می شود.

در موارد مزمن تندینوپسی تاندون تزریق آپروتینین (Aprotinin) اطراف تاندون از انحطاط بیشتر تاندون کشکک جلوگیری می کند. آپروتینین یک پروتئین می باشد که آنزیم متالوپروتئاز (Metalloprotease) را مهار می کند زیرا این آنزیم پروتئین بازسازی کننده تاندون را تجزیه می کند.  تزریق این دارو نشان داده است که مفید واقع می شود زیرا که در تندینوپسی کشکک عدم تعادل بین انواع مختلف متالوپروتئاز وجود دارد و این دارو این عدم تعادل را از بین می برد. همچنین این دارو اثرات جانبی کرتیکواستروئیدی ندارد و اگر لازم باشد امکان دارد چندین بار به فرد آسیب دیده تزریق شود.

ورزشهای کششی و حرکتی زانو

تمرینات بدنسازی برای تقویت زانو

ورزش با توپ جیم بال برای مفصل زانو

روش دیگری که در حال حاضر بیشتر در اسکاندیناوی مورد استفاده قرار می گیرد براساس یک تئوری می باشد که می گوید رگهای جدید خونی در تاندونهای معیوب رشد می کند که همین رگها در واقع منشاء درد می باشد. روش درمان آن, که در حال حاضر نتایج امیدوار کننده ای نیز داشته است, بدین صورت می باشد که داروی اسکلیروسانت (Sclerosant) به این رگهای خونی با کمک اسکنر التراسوند تزریق می شود. در نتیجه این تزریق, اسکلیروسانت این رگهای خونی را از بین می برد و در نتیجه درد نیز از بین می رود. البته این روش همچنان به تحقیقات بیشتری نیاز دارد زیرا که تاندونهای معیوب را اصلاح نمی کند.

در موارد خیلی شدید تندینوپسی کشکک که حتی دوره توانبخشی شش ماه نیز کارساز نبوده تنها راه باقی مانده استفاده از عمل جراحی می باشد که البته حتی اگر عمل بوسیله خبره ترین جراح نیز صورت بگیرد  موفقیت جراحی صد در صد نخواهد بود.

در واقع فرآیند عمل جراحی شامل حذف بافتهای معیوب تاندون و تلاش برای بازگردانی استقامت کششی تاندون می باشد. این بدان معنا می باشد که بعد از عمل جراحی یک فرآیند توانبخشی دقیق لازم می باشد. تمرینهای خارج از مرکز عضله ای بعد از عمل امری ضروری می باشد. همانگونه که پیشتر از این اشاره شد سرعت کند تولید بافتهای کلاژن تقریبا به مدت 3 ماه طول می کشد تا تاندون جدید ایجاد شود و معمولا شش ماه طول می کشد تا ورزشکار به فعالیت ورزشی خود بازگردد.

جلوگیری از آسیب زانوی پرشکار

خطا بهنگام انجام حرکتهای ورزشی تا حد امکان باید اجتناب شود. همچنین شدت و مدت زمان تمرین باید به دقت کنترل شود و از افزایش ناگهانی تمرین جلوگیری شود. استقامت و انعطاف پذیری عضلات باید طی تمرین های استقامتی در حد معقولی قرار گیرند. باید از سطوح ورزشی مناسب به هنگام فعالیتهای با پرش زیاد استفاده شود. کفش ورزشی مناسب و همچنین استفاده از کفی مناسب باعث کاهش فشار به تاندون کشکک می شود. زانوبندهای نواری مخصوص زیر زانو جهت کمک به تاندون در انتقال نیرو نیز مانع از اعمال فشار زیاد به تاندون کشکک می شود.